Głowno wczoraj i dziś |
![]() |
![]() |
![]() |
Wpisany przez Administrator |
piątek, 09 września 2011 11:58 |
Głowno wczoraj i dziś
RYS HISTORYCZNY
W przekazach źródłowych nazwa miejscowości pojawiła się w trzeciej dekadzie XV wieku. Tereny te były jednak zamieszkałe dużo wcześniej, o czym świadczą prowadzone wielokrotnie prace wykopaliskowe w miejscowościach: Osiny, Głowno i Władysławów. Na podstawie badań archeologicznych możemy stwierdzić, że początki osadnictwa w okolicach Głowna sięgają czasów prehistorycznych (około 8 tys. lat p.n.e.). Zapisy z początku XV wieku podają, że Głowno leżało na starym szlaku handlowym. W 1427 roku, w wyniku starań ówczesnego właściciela dóbr Jakuba z Głowna, podczaszego sochaczewskiego, książę Ziemowit Mazowiecki przeniósł osadę na prawo miejskie chełmińskie. Mieszkańcy otrzymali wówczas szereg przywilejów gwarantujących szybki rozwój miasta. Tragiczny dla naszego miasta okazał się wiek XVII. Najazd Szwedów dokonał spustoszenia,
grabieży i niemal całkowitego zniszczenia miasta. W 1676 roku w Głownie pozostało zaledwie
64 mieszkańców. W sto lat później, bo w 1777 r. miasto liczyło ponad 300 mieszkańców. Od 1793 r. Głowno znajdowało się w zaborze pruskim, od 1807 roku Księstwie Warszawskim,
od 1815 r. w Królestwie Polskim. W końcu XIX wieku liczba mieszkańców wzrosła do 1620 osób.
Po upadku powstania styczniowego, w którym czynny udział brali mieszkańcy miasta, w ramach
represji popowstaniowych, Głownu odebrano prawa miejskie w 1869 roku. Głowno otrzymało połączenie kolejowe w 1903 roku, z Warszawą i Łodzią, dzięki czemu
na początku XX w. powstały w mieście zalążki przemysłu. Przed wybuchem I wojny
światowej Głowno liczył 3164 mieszkańców. Podczas I wojny światowej miasto zostało
poważnie zniszczone przez ostrzał artyleryjski. W 1925 r. Głowno odzyskało prawa
miejskie. W okresie międzywojennym miasto znane było jako miejscowość wypoczynkowa,
zwłaszcza dla mieszkańców Łodzi. Podczas II wojny światowej, we wrześniu 1939 r.
w okolicy Głowna doszło do ciężkich walk polskich oddziałów z armią niemiecką.
W maju 1940 r. Niemcy utworzyli w Głownie getto, w którym zgromadzono ponad 5,6 tys.
Żydów z Głowna i innych miast regionu łódzkiego. W marcu 1941 r. getto zostało zlikwidowane,
a wszystkich jego mieszkańców wywieziono do getta w Warszawie. W okolicy Głowna działała
polska partyzantka. W styczniu 1945 r. Głowno zajęła armia sowiecka. Po II wojnie światowej
nastąpił szybki rozwój miasta jako ośrodka przemysłu maszynowego (m. in.: Wojskowe Zakłady
Motoryzacyjne nr 3, Fabryka Szlifierek "Ponar" Łódź (obecnie FAS Głowno), Wytwórnia
Urządzeń Technicznych WUTECH, Wytwórnia Urządzeń Rolniczych "Chojaczki" (Zakłady
Budowy Urządzeń Spalających). Obecnie w Głownie funkcjonują głównie zakłady gorseciarskie,
tekstylne i bieliźniarskie (m. in.: Gorseciarska Spółdzielnia Pracy "Głowno", firma Alles oraz
wiele mniejszych firm). W Głownie znajduje się, jedyna w województwie łódzkim, stocznia
jachtów pełnomorskich JanMor. Herb Głowna przedstawia w polu czerwonym głowę Jana Chrzciciela na złotej misie.
Po raz pierwszy wystąpił na pieczęci miejskiej w XVI wieku, następnie zapomniany powrócił
po II wojnie światowej. Najprawdopodobniej jest to tzw. „herb mówiący”, czyli nawiązujący
do istniejącej już nazwy miasta.
PODSTAWOWE INFORMACJE O MIEŚCIE
Głowno liczy 15 320 mieszkańców i należy do miast szczególnie atrakcyjnych pod względem krajobrazowym w województwie łódzkim. Miasto zajmuje powierzchnię 1 984 ha, w tym: jeziora i rzeki 54,35 ha, lasy 608 ha, użytki rolne 631 ha, grunty zurbanizowane 684,65 ha, nieużytki 6 ha. MIESZKAŃCY I KULTURA, KTÓRĄ TWORZĄ W życiu kulturalnym Głowna najważniejszą rolę odgrywają trzy ośrodki: Miejski Ośrodek Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna i Towarzystwo Przyjaciół Miasta Głowna. Przy wsparciu władz samorządowych miasta prowadzą one ożywioną działalność kulturalno – oświatową. MOK powołany został do życia z dniem 1 stycznia 1989 r. Do tej pory funkcjonowało tam wiele różnych zespołów muzycznych, z których największe tradycje posiada Orkiestra Dęta. Uświetnia ona swymi występami różne publiczne imprezy organizowane w mieście. Popularnością cieszy się również Zespół Śpiewaczy „Czeremcha”, założony w drugiej połowie lat 80. Znaczące sukcesy odnosi Zespół Tańca Współczesnego „Gold”. W MOK prowadzona jest nauka gry na różnych instrumentach muzycznych, zajęcia plastyczne, teatralne oraz działają tam zespoły tańca towarzyskiego. Odbywają się również seanse kinowe dla dzieci i młodzieży. Ośrodek kultywuje też tradycje ludowe: organizuje Wieczory Świętojańskie, Święto Wiosny, zaś zimą wspólnie z Miejskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji – kuligi. Jest też współorganizatorem wielu imprez plenerowych. Kolejną ważną placówką na mapie kulturalnej Głowna jest Miejska Biblioteka Publiczna. Jest to samorządowa instytucja kulturalna. Od 1991 r. funkcjonuje w budynku przy ul. Kopernika 37. Jej księgozbiór liczy obecnie ok. 27 tys. woluminów. Placówka ta gromadzi i udostępnia literaturę dla dzieci i młodzieży, literaturę piękną dla dorosłych oraz popularnonaukową. Od 2004 r. zaczęła tam działać czytelnia internetowa. W 2007 r. w bibliotece rozpoczęto pracę nad tworzeniem komputerowego katalogu zbiorów bibliotecznych. Poza tym prowadzi ona różne formy popularyzacji czytelnictwa (prezentacje nowości wydawniczych, wystawy tematyczne, okolicznościowe), organizuje lekcje biblioteczne, pogadanki, spotkania autorskie. Wielce zasłużoną dla miasta instytucją jest Towarzystwo Przyjaciół Miasta Głowna, które 8 września 2005 r. obchodziło jubileusz 30-lecia działalności. Z tej okazji zorganizowana została okolicznościowa wystawa dokumentująca dorobek artystyczny działaczy i sympatyków stowarzyszenia. W życiu kulturalnym miasta zwracają uwagę także inne cykliczne imprezy o charakterze kulturalno – rozrywkowym. Wśród nich bogate tradycje posiadają Dni Głowna. PRZYRODA Wyniesienie terenu Miasta Głowna wynosi od 119,3 m n.p.m. do 145,9 m n.p.m. na północnym skraju wysoczyzny łódzko – piotrkowskiej. Otaczają go lasy sosnowe z domieszką brzozy, a miejscami jodły – pozostałość borów pokrywających niegdyś ziemię łódzką. Na niższych terenach występuje olcha. W leśnej części Głowna najbardziej wysuniętej na północ leży rezerwat „Zabrzeźnia” z placówką jodły pospolitej. Powierzchnia rezerwatu wynosi 27,6 ha. Na północnej rubieży geograficznego zasięgu rezerwatu rosną takie drzewa jak: jodła, buk. Głównym przedmiotem ochrony jest las jodłowy.
Realizacja tych inwestycji przyczyni się do zrównoważonego rozwoju miasta, poprawi się stan środowiska naturalnego, warunki życia mieszkańców oraz jego skomunikowanie. Korzystne położenie miasta oraz przyjazne podejście do inwestorów sprzyja rozwojowi przedsiębiorczości w Głownie.
TURYSTYKA Główną atrakcją turystyczną dla odwiedzających Głowno jest zbiornik wodny – zalew „Mrożyczka”. Nad jeziorem każda z wypoczywających osób znajdzie coś dla siebie. Do dyspozycji są łodzie wiosłowe, kajaki, rowery wodne, kąpieliska, skatepark, duży plac zabaw dla dzieci oraz piaszczysta plaża z boiskami do siatkówki plażowej i koszykówki. W sezonie letnim organizowane są tam imprezy plenerowe i sportowe m. in.: Dni Głowna, „Mroga Trophy”, Otwarte Mistrzostwa Głowna – „Strong Man”. W 2006 roku odbyły się Mistrzostwa Europy Pływających Modeli Redukcyjnych. Zabytki i pamiątki historii Głowna: Układ urbanistyczny centrum miasta (prawnie chroniony), powstały w XIX wieku jako regulacja średniowiecznego układu lokacyjnego miasta. Kamieniczki na Placu Wolności z przełomu XIX i XX wieku. Karczma Ostatni Grosz – drewniana, wybudowana w 1740 roku przy ul. Łowickiej, później przebudowana. Prawdopodobnie najstarszy zachowany budynek w Głownie. (Obecnie w ruinie). Zespół dworsko-parkowy "Zabrzeźnia" – dworek wybudował w 1840 roku Wincenty Matuszewski, herbu Topór. Później należał m.in. do Stanisława Michalskiego, herbu Łodzia oraz hrabiny Aleksandry Komorowskiej. Obecnie siedziba Rady Miejskiej i Urzędu Stanu Cywilnego. Pałacyk Jabłońskich, zbudowany w latach 1905-1906 przez Władysława Jabłońskiego przy ul. Łowickiej. Obecnie siedziba Muzeum Regionalnego w Głownie. Dworzec kolejowy PKP wzniesiony w 1903 roku na trasie Kolei Warszawsko-Kaliskiej. Kościół parafialny pw. św. Jakuba Apostoła – budowany w latach 1922-1930, jako odbudowa po zniszczeniach I wojny światowej. Zaprojektowany w formie rotundy, wewnątrz freski (najstarsze z okresu II wojny światowej). Cmentarz parafialny, należący do parafii pw. św. Jakuba Apostoła, położony przy ul. Henryka Rynkowskiego (daw. Cmentarna) i Łowickiej. Najstarsze nagrobki z II poł. XIX wieku. Kościół parafialny w Głownie-Osinach pw. św. Barbary, wzniesiony w latach 1928-1930. Zakłady "Norblin, bracia Buch i Werner" w dzielnicy Osiny – zespół budynków fabrycznych wzniesionych ok. 1924 roku w miejscu odlewni metali kolorowych. Później Wojskowe Zakłady Motoryzacyjne nr 3. Obecnie tereny zakładu zajmuje wiele mniejszych firm. Szkoła Podstawowa nr 1 wzniesiona w 1930 roku, w stylu modernistycznym. Później rozbudowana. Powstała na terenie podarowanym miastu przez hrabinę Aleksandrę Komorowską. Projekt wykonał ówczesny kierownik szkoły: inżynier Henryk Rynkowski. Młyn na Pile – młyn przy ul. Łódzkiej, przy zalewie na rzece Mrożycy. Młyn istnieje od XIX wieku, wciąż działa. Drewniane wille z przełomu XIX i XX wieku. Dąb Wolności – pomnik przyrody, prawem chroniony. Dąb posadzony 11 listopada 1928 na Placu Wolności, w dziesiątą rocznicę Odzyskania Niepodległości. Grodzisko w widłach rzeki Mrogi i Mrożycy.
Większość mieszkańców Głowna stanowią katolicy. Na terenie miasta działalność
duszpasterską prowadzi także placówka zboru Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan
w Łodzi oraz Świadkowie Jehowy. Głowno należy do diecezji łowickiej i na terenie miasta działają 3 parafie rzymskokatolickie
należące do dekanatu Głowno z siedzibą w Domaniewicach. Są to: parafia św. Barbary,
parafia św. Maksymiliana i parafia św. Jakuba Apostoła.
Trasy rowerowe w okolicach Głowna:
(ze strony www.glowno.pl)
Postacie związane z Głownem:
Osobom najbardziej zasłużonym dla Głowna Rada Miasta nadaje tytuł:
Honorowy Obywatel Miasta Głowna lub Zasłużony dla Miasta Głowna. Tytuły te nadawane są zarówno za życia, jak i pośmiertnie. Honorowi Obywatele Miasta Głowna:
Zasłużeni dla Miasta Głowna:
Źródła:
http://www.sztetl.org.plhttp://pl.wikipedia.org/wiki/http://www.glowno.pl |
Poprawiony: poniedziałek, 14 maja 2018 09:50 |